(ភ្នំពេញ)៖ ឯកឧត្តម ហ៊ុយ វណ្ណៈ រដ្ឋលេខាធិការទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានសហភាពសហព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា បានបង្ហោះសំណេរប្រកបដោយខ្លឹមសារស៊ីជម្រៅក្នុងបំណងបំផុសស្មារតីសាមគ្គីជាតិឱ្យកាន់តែរឹងមាំសម្រាប់អនាគតកម្ពុជា។ ឯកឧត្តម គូសបញ្ជាក់ថា៖ «ការពិត អ្វីដែលខ្ញុំចង់ចែករំលែកគឺមានតែ២ម៉ាត់ប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំមានភាពចាំបាច់ក្នុងការរំលេចឡើងពីបរិការណ៍រួម សម្រាប់ជាមូលដ្ឋានឆ្លុះបញ្ចាំងនិងសម្រាប់ការពិចារណា»។ ខ្លឹមសារសំណេរមានដូចតទៅ៖១. នៅក្នុងបរិបទសកលភាវូបនីយកម្ម ទោះបីពិភពលោកមានភាពស្មុគស្មាញ និងមានបញ្ហាប្រឈមធំៗដ៏ស្រួចស្រាវក្តី ប៉ុន្តែ កម្ពុជាយើងមិនអាចឃ្លុំខ្លួនឯងឱ្យឯកោ ឬស្ថិតនៅឆ្ងាយពីគេឯង ពីតំបន់ និងពីសកលលោកនោះទេ។ យើងត្រូវតែពង្រឹងខ្លួនឯង សមាហរណកម្ម និងបន្តរស់នៅជាគ្រួសារមួយរបស់ពិភពលោក ដៃម្ខាងចូលរួមដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមជិតឆ្ងាយជាសកល និងដៃម្ខាងប្រឹងចាប់យកឱកាសថ្មីៗសម្រាប់ការរីកចម្រើនរបស់ប្រទេសជាតិ និងលើកកម្ពស់ជីវភាពប្រជាជនយើង។២. ក្នុងន័យនេះ តើយើងម្នាក់ៗជា «ខ្មែរ» ស្គាល់ខ្លួនឯង ស្គាល់សមត្ថភាពខ្លួនឯង ស្គាល់បញ្ហាតំបន់ និងតាមឱ្យទាន់ការវិវត្តន៍ឥតឈប់ឈររបស់ពិភពលោកបានកម្រិតណា? នេះគឺជាវិញ្ញាសារដ៏ធំសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាយើងគ្រប់ៗរូប និងគ្រប់កម្រិត គ្រប់ថ្នាក់ ដែលត្រូវមានការយល់ដឹងឱ្យបានទូលំទូលាយ និងមើលឃើញឱ្យច្បាស់។ សំខាន់បំផុតស្គាល់អ្វីជាកម្លាំងជាតិ? តើអ្វីជាផលប្រយោជន៍ជាតិ? តើអ្វីត្រូវរៀនបន្ថែមទៀត ដើម្បីយើងស្គាល់កាន់តែច្បាស់ រៀនរស់ រៀនសហការជាមួយបរទេស ដើម្បីយើងអាចទាញយកបាននូវផលប្រយោជន៍ជាអតិប្បរមា ពីការទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហការទាំងឡាយ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា យើងនៅតែរក្សាបាននូវសិទ្ធិស្វ័យសម្រេច ឯករាជ្យភាព និងអធិបតេយ្យជាតិរបស់យើង។៣. ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលបំណងខាងលើ ប្រហែលមិនអាចខ្ញុំតែម្នាក់ឯង បុគ្គលតែម្នាក់ ឬក្រុមណាមួយតែឯងនោះទេ ពោលគឺទាមទារឱ្យប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ ឬច្រើនជាអតិប្បរមា យល់ឃើញដូចគ្នា មានទស្សនៈស្របគ្នាជាធ្លុងមួយ អំពីដំណើរជាតិ និងអំពីផលប្រយោជន៍ជាតិរបស់យើងដូចៗគ្នា។ បើយើងខ្វែងមតិយោបល់ មិនស្របទស្សនៈ មិនអាចរកការឯកភាព និងមិនសាមគ្គីគ្នា នោះយើងក៏មិនអាចធ្វើឱ្យជាតិយើងដើរទៅមុខដោយស្វាហាប់ និងលឿននោះទេ ដោយសារយើងជំពាក់តែជាមួយផ្ទៃក្នុងខ្លួនឯង។៤. តើអ្វីជា «ជំងឺសង្គមដ៏គ្រោះថ្នាក់ពីរយ៉ាង» ដែលមាននៅក្នុងផ្នត់គំនិតខ្មែរយើង? ខ្ញុំមិនចាត់ទុកថា ខ្មែរទាំងអស់មានជំងឺនោះទេ ហើយបើមិនមានជំងឺនេះ គឺជាការសាទរដ៏រីករាយនិងជាទីសង្ឃឹមបំផុត។ សូមចងចាំថា ជនឱកាសនិយម អ្នកនយោបាយជ្រុលនិយម និងជនបរទេសខ្លះ ចិញ្ចឹមចិត្តចង់ឱ្យខ្មែរយើងមានជំងឺ២នេះ ហើយតែងរកវិធីចាក់រុកឱ្យមានជំងឺនេះ ដើម្បីឱ្យយើងបំផ្លាញខ្លួនឯង (self-destruction) បន្តបំផ្លាញជាតិឯង និងជាតិសាសន៍ឯង។ទី១• ជំងឺធ្វើឱ្យខ្លួនឯងខ្សោយ (victimization)៖ ជំងឺនេះគ្រោះថ្នាក់ណាស់។ វាបំផ្លាញសាមគ្គីជាតិ ប្រទេសងើបមុខមិនរួច ហើយដើរទៅមុខមិនលឿន។ នៅលើបណ្តាញសង្គម យើងប្រមាថចំអក ហែកហួរគ្នា… គួរឱ្យខ្មាសអៀន។ ពាក្យសរសើរ ពាក្យពីរោះ បែរជារកនឹកមិនឃើញ តែរកឃើញភាសាចាក់ដោត ការបន្តុះបង្អាប់ លាភពណ៌ ចោទលក់ក្បាល លក់ជាតិ ក្បត់ជាតិ គឺមានគ្រប់បែបយ៉ាង ជាពិសេស ក្នុងសម័យ ប៉ុល ពត។ តើខ្មែរណាម្នាក់ដែលមិនស្រឡាញ់ប្រទេសជាតិ ធម្មជាតិ ទឹកដី របស់ខ្លួន? ទី២• ជំងឺស្អប់បរទេស (Xenophobia)៖ ករណីខ្លះយើងស្អប់បរទេសហួសហេតុ ដោយសារតែដាននៃកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រ កត្តាមនោគមន៍វិជ្ជា កត្តានយោបាយ កត្តាភូមិសាស្ត្រ មេរៀនបទពិសោធន៍ និងឥទ្ធិពលដទៃទៀត។ ខ្មែរយើងមើលបរទេស មិនដូចគ្នាទេ ទាំងស្អប់ ទាំងរើសអើង ទាំងខ្លាច ទាំងបាក់ស្បាត។ ខ្មែរខ្លះ មើលចិនផ្សេង។ ខ្មែរខ្លះមើលអាមេរិកផ្សេង។ ខ្មែរខ្លះមើលថៃផ្សេង ហើយខ្មែរខ្លះមើលវៀតណាមផ្សេង។ ជំងឺស្អប់បរទេសជារឿងមួយ ប៉ុន្តែធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះ គឺជំងឺសង្ស័យ លាភពណ៌ និងប្រឌិតមួលបង្កាច់គ្នាដ៏ឈឺចាប់ថា «ខ្មែរលក់ក្បាល ឬលក់ទឹកដី ឧត្តមគតិឱ្យបរទេស»។ ប៉ុល ពត ប្រើពាក្យ «ក្បាលយួន ខ្លួនខ្មែរ» ដែលជាលទ្ធផលអស់ជីវិតខ្មែររាប់លាននាក់ ហើយធ្វើឱ្យខ្មែរចុះខ្សោយដល់ចំណុចសូន្យ រហូតខ្មែរខ្មាសពិភពលោក ស្ទើមិនហ៊ានប្រាប់គេឯងថាខ្លួនជា «ខ្មែរ»។ ឥឡូវនេះ យើងទើបងើបមុខបានជាង២ទសវត្សរ៍ ហើយកំពុងតែមោទនភាពប្រាប់ពិភពលោកថា «យើងជាខ្មែរ» បែរជាក្រុមម្ខាងទៀតកំពុងប្រឹងទាញប្រជាជាតិខ្លួនឯងឱ្យវង្វេងអត្តសញ្ញាណ។ មិនគួរទេ! ៥.តើអ្វីជាដំណោះស្រាយ? ការពិត គ្មានអ្វីត្រូវខ្លាចបរទេសនោះទេ។ គេនិងយើង គឺជាមនុស្សដូចគ្នា។ បរទេសខ្លះ គ្មានអ្វីអស្ចារ្យជាងខ្មែរយើងទេ។ យើងត្រូវរៀនធ្វើការជាមួយគ្រប់ជាតិសាសន៍ដោយស្មើភាព និងស្មើសិទ្ធិ។ អ្វីដែលគួរឱ្យខ្លាច គឺយើងធ្វើឱ្យខ្លួនឯងខ្សោយ។ ស្អប់បរទេស តែទង្វើរបស់យើងបែរជាធ្វើឱ្យទន់ខ្សោយជាតិខ្លួនឯង ឬសម្លាប់ជាតិសាសន៍ខ្លួនឯង។ ខ្ញុំយល់ស្របថា យើងត្រូវប្រឹងដោះស្រាយបញ្ហាជីវភាព និងលើកកម្ពស់យុត្តិធម៌សង្គម។ ទោះបីមិនល្អឥតខ្ចោះ ហើយពេលខ្លះ ទោះបីជាឈឺ តែយើងត្រូវតែទ្រាំ និងរកវិធីនិយាយគ្នា ដើម្បីអនាគតរួមរបស់ប្រទេសជាតិ និងកូនចៅជំនាន់ក្រោយរបស់យើង។ ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា ជាពិសេសឥស្សរជនជំនាន់ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានលះបង់តស៊ូដ៏ច្រើនលើសលប់ ទម្រាំមាន «កម្ពុជាថ្ងៃនេះ»។ ដូច្នេះ «ខ្មែរ! អ្នកគ្មានសិទ្ធិបែកបាក់គ្នាតទៀតជាដាច់ខាត»។ សាមគ្គី យើងខ្លាំង! រួមគ្នាជាកម្លាំង ទឹកដីយើងគង់វង្ស៕
(អន្តរជាតិ)៖ ផ្លូវ និងសង្កាត់នានាក្នុងទីក្រុងសៀងហៃ បានជន់លិច ខណៈដែលទីក្រុងធំរបស់ចិន ត្រូវបានវាយលុកដោយព្យុះទីហ្វុងទីពីរប៉ុន្មានថ្ងៃ បន្ទាប់ពីវាបានវាយប្រហារដោយព្យុះដ៏ខ្លាំងបំផុត ក្នុងរយៈពេល 75 ឆ្នាំ។ព្យុះទីហ្វុង Pulasan បានបោកបក់នៅយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ក្នុងតំបន់ Fengxian នៃទីក្រុង ជាមួយនឹងល្បឿន ខ្យល់អតិបរមា 23 ម៉ែត្រក្នុងមួយវិនាទី (83 គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង) នេះបើយោងតាមទីភ្នាក់ងារ សារព័ត៌មាន Xinhua ។ស៊ីនហួរបាននិយាយថា ព្យុះ "ត្រូវបានគេព្យាករណ៍ថានឹងចុះខ្សោយជាបណ្តើរៗ នៅពេលដែលវា ផ្លាស់ទីក្នុងដី" ទោះបីជាភ្លៀងនៅតែបន្តធ្លាក់ក្នុងទីក្រុងកាលពីព្រឹកថ្ងៃសុក្រក៏ដោយ។វីដេអូដែលបានបង្ហោះនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមកាលពីថ្ងៃសុក្របានបង្ហាញថាអ្នកស្រុកសៀងហៃបានដើរឆ្លងកាត់ទឹកកម្រិតកំភួនជើងនៅក្នុងសង្កាត់មួយចំនួន ទោះបីជាមិនមានរបាយការណ៍ ការខូច ខាតធ្ងន់ធ្ងរ ឬជនរងគ្រោះត្រូវបានរាយការណ៍មកទល់ពេលនេះក៏ដោយ៕
អ្នកស្រុកខេត្ត Nakhon Phanom នៃប្រទេសថៃ ដែលជាខេត្តជាប់ដងទន្លេមេគង្ក បានរងគ្រោះដោយសារ ទឹកទន្លេមេគង្គហូរហៀរចូលតំបន់ដីកសិកម្មរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ការខូចខាតសរុបក្នុងខេត្តត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថាមានចំនួនផ្ទៃដី ៨០ ០០០ រ៉ៃ។ កង្វះចំណីសត្វបន្ទាប់ពីផ្លាស់ទីទៅដីខ្ពស់ ឬកន្លែងទីទួលសុវត្ថិភាព។ សារព័ត៌មាន Thairath បានរាយការណ៍កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ ថា នៅខេត្តណាខនផានម ផលប៉ះពាល់នៃកម្ពស់ទឹកទន្លេមេគង្គជិត ១២ម៉ែត្រ មិនត្រឹមតែប៉ះពាល់ដល់តំបន់ទំនាប តាមដងទន្លេមេគង្គប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងប៉ះពាល់ដល់ដៃទន្លេសំខាន់ៗផងដែរ។ ដោយឡែកតំបន់ជាប់មាត់ទន្លេអ៊ុន និងទន្លេសង្ក្រាំ បានរងផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ និងចាប់ផ្តើមធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារបរិមាណទឹកលើសចំណុះ ៥០ភាគរយ ប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ និងលិចលង់តំបន់កសិកម្ម។ រូបភាពរួមនៃខេត្ត Nakhon Phanom មានប្រមាណ 80,000 រ៉ៃ។ តំបន់ដែលរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេគឺស្រុក Sri Songkhram ជាកន្លែងដែលស្រែប្រហែល 50,000 រ៉ៃបានរងផលប៉ះពាល់ដោយទឹកជំនន់។ ប្រសិនបើកម្ពស់ទឹកទន្លេមេគង្គមិនថយចុះក្នុងរយៈពេល១-២សប្តាហ៍ខាងមុខទេនោះ គេរំពឹងថាតំបន់ទាំងមូលនឹងត្រូវខូចខាត។ បច្ចុប្បន្នភ្នាក់ងារពាក់ព័ន្ធកំពុងធ្វើការអង្កេត និងផ្តល់ជំនួយ និងសំណង។ តំបន់មួយចំនួននៃផ្ទះត្រូវបានរងផលប៉ះពាល់ដោយទឹកជំនន់រួចទៅហើយ។ គេរំពឹងថា ផលប៉ះពាល់នឹងមានកាន់តែខ្លាំងឡើងដោយសារតែបញ្ហាទឹកទន្លេមេគង្គឡើងមកវិញ។ វាត្រូវបានគេជឿថា ប្រសិនបើកម្រិតទឹកមិនថយចុះក្នុងរយៈពេល 2-3 សប្តាហ៍ទៀតផលប៉ះពាល់ នឹងកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ ចំពោះខេត្តដែលនៅជាប់ដងទន្លេមេគង្គតែម្ដង។សម្រាប់តំបន់តាមដានហានិភ័យដែលរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងជាងគេ គឺបានថាបូ ស្រុកថាបូសង្ក្រាម ខេត្តណាខនផាន។ វាត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាតំបន់ដែលរងផលប៉ះពាល់ស្ទើរតែរៀងរាល់ឆ្នាំ ព្រោះវាស្ថិត នៅជាប់នឹងទន្លេអ៊ុន និងទន្លេសង្ក្រាម ដែលមានលក្ខណៈដូចកោះមួយនៅកណ្តាលទឹក។ មានផ្ទះប្រហែល ៣០០ ខ្នងដែលប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់បន្ទាប់ពីទឹកបានហៀរនិងជន់លិចផ្ទះ។ ប៉ុន្តែអ្នកភូមិស៊ាំនឹងវា ហើយអាចសម្របតាមស្ថានភាពបាន។ គេសង់ផ្ទះនៅលើគល់ឈើ ហើយរើរបស់របរទៅទីទួលខ្ពស់រាល់ឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែតំបន់ដែលចិញ្ចឹមសត្វគោ និងក្របីរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំង ព្រោះនេះជាតំបន់ភូមិដែលចិញ្ចឹមក្របីជាង១.០០០ក្បាល៕